فهرست مطالب

بنيادشناسي و زمينه‌شناسي عقلانيت؛

روش‌شناسي تحليل«انديشه‌هاي رجال ديني ـ سياسي در سدة اخير ايران»

 

فهرست

چكيده. 7

کليات تحقيق.. 10

1. بيان مسأله. 10

2. هدف‌گذاري پژوهش... 12

3. سؤال اصلي.. 12

4. سؤالهاي فرعي.. 13

5. پيشينه تحقيق.. 13

6. فرضيه تحقيق.. 35

7. روش تحقيق.. 36

8. مفهوم‌شناسي.. 38

1ـ8. روش‌شناسي... 38

2ـ8. مباني،  اصول  و راهبردهاي روش شناسي... 38

3ـ8. عقلانيت ديني ـ سياسي... 39

4ـ8. بنيادشناسي عقلانيت و مفاهيم هم‌بسته. 39

بخش اول: مبناشناسي «تحليل انديشه‌». 41

فصل اول: از عينيت‌گرايي تا  ذهنيت‌گرايي معرفت‌شناسانه. 43

درآمد. 44

1. بحران فاعل شناسا؛ شناخت يا ساختن واقعيت؟. 46

2. خاستگاه دانش؛ چرخش پسامدرن و بازتوليد «نسبيت‌گرايي». 56

جمع بندی فصل.. 67

فصل دوم:  زبان؛ برسازنده يا وانُماي انديشه. 69

درآمد. 70

1. از «اثبات‌گرايي» تا نظرية زباني «بازتاب و وانُمايي». 72

2. از «کارکرد پيشيني زبان» تا نظرية «تأويل و رمزگشايي آن». 73

3. از «ذات تغييرپذير واقعيت» تا نظريه «ثبات نسبي در وانماييِ زبان». 77

جمع‌بندي فصل.. 80

بخش دوم:  منطق و اصول «تحليل انديشه». 82

فصل سوم: منطق و اصول کلّي «شناخت و تحليل معرفت و عقلانيت ديني ـ سياسي». 84

درآمد. 85

ا. بنيادشناسي عقلانيت و کليد «بازنمايي انديشه‌ها». 85

1ـ1. الگوهاي معناشناسانة عقلانيت.... 87

2ـ1. کليّت عقلانيت و محوريت «كليد بازنمايي كليّت» به‌جاي «كليد كشف رمز».. 89

3ـ1. بازشناسي «ابعاد دروني عقلانيت».. 97

4ـ1. از «شالوده‌شناسي» تا « انگاره‌زدايي و شالوده‌شكني».. 99

2. بنياد «زبان‌شناسي اجتماعي» و اصول «مفهوم‌شناسي». 103

1ـ2. اصول حاکم بر ساحت لحاظيِ «ذات اعتبار معنا»: 104

2ـ2. اصول حاکم بر ساحت لحاظيِ «اعتبار در بستر کاربري معنا».. 105

3ـ2. منطق و اصول «بازتوليد عقلانيت در قالب مفاهيم».. 107

4ـ2. منطق و اصول «همسازي ارزشي» در «توليد و کاربرد مفاهيم».. 115

3. بنيادشناسي عقلانيت و منطق «تحليل محتوا». 118

1ـ3. رويکردهاي «تقليل‌گرا» در «تحليل انديشه‌هاي ديني ـ سياسي».. 118

2ـ3. رويكردهاي «تحويل‌گرا» در «تحليل انديشه‌هاي ديني ـ سياسي».. 121

جمع‌بندي فصل.. 122

فصل چهارم: اصول کلّي زمينه‌شناسي « پيدايي و حيات انديشه ديني ـ سياسي». 124

درآمد. 125

1. تاريخ‌پژوهي و چالش «همسازي عينيت با ذهنيت». 125

اصل توجه به «فضاي تأسيس دانش و عقلانيت».. 127

2. منطق «نقد تاريخي» و ميدان «تاريخ‌مندانگاري». 129

1ـ2. دو تلقي از تاريخي‌گري... 129

2ـ2. نقد تاريخي و تاريخ‌مندانگاري افراطي... 131

3ـ2. جهان‌بيني «نقد تاريخي» و «اصول آن».. 139

نتيجه‌گيري فصل.. 141

بخش سوم:  راهبردشناسي «تحليل انديشه». 143

فصل پنجم:  توصيف و نقد دو روش مدرنِ «تحليل محتوا». 144

درآمد. 145

1. پديدارشناسي؛ از «پديدارشناسي كلاسيك» تا «پديدارشناسي هرمنوتيك». 147

1ـ1. دين از منظر «پديدارشناسي كلاسيك».. 147

2ـ1. ملاحظات روش‌شناسانه بر «پديدارشناسي كلاسيك».. 149

3ـ1. دين از منظر «پديدارشناسي هرمنوتيك».. 151

4ـ1. از «همدلي در رهيافت ديالوژيك» تا «شالوده‌شكني هويت‌گريز».. 152

5ـ1. ملاحظات روش‌شناسانه بر «پديدارشناسي هرمنوتيك».. 153

2. هرمنوتيک.... 154

1ـ2. از «تفسير معقول از متن» تا «فراتفسير در متن».. 154

2ـ2. ملاحظات روش‌شناسانه بر «هرمنوتيك فلسفي».. 159

جمع‌بندي فصل.. 161

فصل ششم:  توصيف و نقد دو روش مدرنِ «زمينه‌شناسي انديشه». 163

درآمد. 164

1. نظرية بحران. 164

1ـ1. منطق و روش «نظرية بحران».. 165

2ـ1. ملاحظاتي روش‌شناسانه بر «نظرية بحران».. 168

2. تحليل گفتماني؛ از «تحليل كنش اجتماعي»  تا «زمينه‌مندي دانش». 170

1ـ2.  معنا، هويت و صورت‌بندي‌هايِ نوشونده. 172

2ـ2. ملاحظات روش‌شناسانه بر «نظرية تحليل گفتماني».. 174

3ـ2. سيماي «زمينه‌مندي دانش» در «ديرينه‌شناسي و تبارشناسي».. 185

4ـ2. ملاحظات روش‌شناسانه بر «ديرينه‌شناسي و تبارشناسي دانش».. 189

جمع‌بندي فصل.. 192

فصل هفتم: تحليل محتوا  با  روش «بنياد‌شناسي عقلانيت». 194

درآمد. 195

1. تکيه بر قوانين مفاهمة عرفي.. 195

2. تحليل اجزاي مفهومي.. 197

1ـ2. شناسايي «هسته اصلي معنا».. 197

2ـ2. تحليل «خاستگاه نظري مفاهيم».. 198

3ـ2. پيشينه‌شناسي «انتقال مفاهيم».. 202

4ـ2. سنجش «نسبت مفاهيم» با تکيه بر «تحليل شبکه‌اي».. 203

5ـ2. سنجش «ميزان خودآگاهي به معاني».. 209

3. شالوده‌شناسي عقلانيت... 211

1ـ3. تمييز «هيأت تأليفي عقلانيت».. 211

2ـ3. تمييز «شالوده‌هاي معرفتي از شالوده‌هاي عقلانيت».. 214

4. گونه‌شناسي عقلانيت... 218

5. سنجش «ميزان درون‌سازواري عقلانيت». 223

1ـ5. تحليل «سطوح مقاصد».. 223

2ـ5. شناساييِ «ميدان‌هاي خودآگاهي».. 225

6. سنجش «ظرفيت عقلانيت». 227

1ـ6. سنجش «ظرفيت عقلانيت»؛ مانع از تحليل‌هاي ناصواب.... 227

2ـ6. بازخواني «نيمه‌هاي نانوشته».. 235

جمع‌بندي فصل.. 240

فصل هشتم: زمينه‌شناسي انديشه در روش «بنياد‌شناسي عقلانيت». 242

درآمد. 243

1. شناسايي انحايِ «تأثير و تأثر زمينه‌ها». 243

2. تحليل همدلانه از «سير تحول انديشه». 245

3. سنجش «امکانات مفهوم‌پردازيِ سياسي» در «فرهنگ ديني». 247

4. سنجش «ميزان نهان‌روشي نظري و پنهان‌نگاري» سنجش «ظرفيت پذيرش جامعه» و «ميزان پنهان‌نگاري». 253

5. پيوندسنجي «انديشه، عقلانيت و عمل سياسي». 256

1ـ5. بنيادشناسي رفتار. 256

2ـ5. بازكاوي اصول ناظر به عمل... 257

3ـ5. «ميدان‌هاي خودآگاهي» و  تأثيرسنجي «عقلانيت ناآگاهانه در كژتابي‌هاي رفتاري».. 258

جمع‌بندي فصل.. 260

جمع‌بندي و نتيجه‌گيري.. 262

منابع. 267