
آخوند ملامحمدکاظم خراساني، در حاشية کتاب مکاسب شيخ مرتضي انصاري، دربارة حاکميت و ولايت فقيهان (جامعالشرائط) بر حوزة عمومي، به بحث پرداخته،آن را ميپذيرد. از نظر وي: «فقيه، قدر متيقن از ميان کساني است که احتمال داده ميشود مباشرت يا اذن و نظر آنها، معتبر در تصرفات باشد؛ همچنانکه مؤمنين عادل در صورت نبود فقيه، قدر متيقن از کساني هستند که تصرفشان مشروعيت دارد». از سوي ديگر، تقريظ و تأييد آخوند خراساني (در سالهاي آخر عمر) بر رسالة «تنبيهالامه و تنزيه المله» نوشتة شاگرد و صحابي خاص آخوند، شاهد و دليلي ديگر بر پذيرش انحصار مشروعيت حاکميت سياسي در فقها ميباشد؛ زيرا در بخشهاي گوناگون و موارد متعدد از اين رساله، بحث نيابت عامه و حاکميت سياسي فقيهان، بهعنوان امري مسلم و از «قطعيات مذهب» مطرح شده است.
برخي اسناد و گزارشهاي مطرح شده در تنافي با ديدگاه مذکور، داراي اشکالات سندي و دلالي بوده و در کتاب حاضر مورد بررسي و نقد قرار گرفته است.
کتاب حاضر توسط انتشارات موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در سال 1391 به چاپ رسيده است