حاج آقا نورالله اصفهانی کیست؟
منبع: پایگاه اطلاع رسانی برهان
رهبر فرزانه انقلاب روز گذشته و در همایش بین المللی "علما و بیداری اسلامی" در اثنای ‏فرمایشات خود پس از ذکر شخصیت های موثر و تاریخ سازی همچون ميرزاى شيرازى و ‏آخوند خراسانى و محمود الحسن و محمدعلى و شيخ فضل‌‌الله، از شخصیتی به نام حاج آقا ‏نورالله اصفهانی نام بردند که شاید برای اهل تحقیق و مطالعه کمتر شناخته شده است.  اینکه ‏رهبر انقلاب در این همایش بین المللی در حضور شخصیت های برجسته و متفکر جهان ‏اسلام، در کنار شخصیت های بزرگی همچون  ميرزاى شيرازى و آخوند خراسانى و محمود ‏الحسن و محمدعلى و شيخ فضل‌‌الله، از حاج آقا نورالله اصفهانی نام می برند، حکایت از ‏نقش سازنده و پر فروغ این مجاهد شهید دارد. امام خمینی(ره) از شخصیت حاج آقا نورالله ‏در چندین سخنرانی پس از پیروزی انقلاب، تمجید نمودند‎.‎
‎  ‎مقام معظم رهبری  در اثنای سخنان خود فرمودند‎: ‎
‎"‎اولين مطلب آن است كه نخستين امواج بيدارى در كشورهاى اين منطقه كه همزمان با آغاز ‏ورود پيشقراولهاى استعمار آغاز شد، غالباً به وسيله‌‌ى علماى دين و مصلحان دينى پديد ‏آمد. نام رهبران و شخصيتهاى برجسته چون سيدجمال‌‌الدين و محمد عبده و ميرزاى شيرازى ‏و آخوند خراسانى و محمود الحسن و محمدعلى و شيخ فضل‌‌الله و حاج آقا نورالله و ‏ابوالاعلى مودودى و دهها روحانى معروف بزرگ و مجاهد و متنفذ از كشورهاى ايران و ‏مصر و هند و عراق در صفحات تاريخ براى هميشه ثبت و ضبط است‎"‎
‎ ‎اما حاج آقانورالله اصفهانی که بود؟؟‎ ‎
وی فرزند چهارم حاج شیخ محمد باقر نجفی، فرزند شیخ محمدتقی رازی صاحب ‏هدایةالمسترشدین از مراجع تقلید و آزادی‌خواهان دوره مشروطه‌است. مادر وی زمزم بیگم ‏دختر سید صدرالدین عاملی است و و جد مادري وي نيز مرحوم آيت‌الله شيخ محمدجعفر ‏كاشف الغطا نجفي از اعقاب مالك اشتر نخعي سردار بزرگ امام علي(ع) بود. چون شیخ ‏محمد تقی نجفی صاحب حاشیه بر معالم و سید صدر الدین عاملی هر دو داماد شیخ بزرگ ‏شیخ جعفر کاشف‌الغطا بودند، حاج آقا نور الله از طرف پدر و مادر به کاشف الغطاء ‏می‌رسد‎.‎
تحصیلات
آیت‌الله نجفی اصفهانی مقدمات علوم (ادبیات، صرف و نحو و عربی و بخشی از فقه و ‏اصول) را نزد پدرش و دیگر اساتید اصفهان آموخت و بعد به عتبات رفت و در شهرهای ‏نجف و سامرا در محضر علمای بزرگی چون میرزا حبیب‌الله رشتی، میرزای شیرازی ‏تحصیلات خود را تکمیل کرد، استادان بزرگي چون حضرات آيات عظام ميرزا محمدحسن ‏شيرازي، ميرزا حبيب الله رشتي، محمد طه نجف، سيد صدرالدين كاظميني، ميرزا حسين بن ‏ميرزا خليل تهراني و سيد محمد كاظم طباطبايي، با تایید مقام علمی نورالله به وی اجازه ‏اجتهاد دادند‎.‎
‎ ‎وی بعد از اینکه به مرتبه اجتهاد رسید به اصفهان برگشت.  وی در اصفهان حوزه درسی ‏برقرار کرد و به تربیت شاگردان پرداخت،در تاریخ آمده است که حدود هزار طلبه علم، در ‏مجلس درس او حاضر می‌شدند. او از طریق پدرش، از محمدباقر شفتی، عالم بزرگ، روایت ‏می‌کرد و بزرگانی از جمله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی از او روایت می‌کردند‎. ‎
تالیفات
‎ ‎تقریظ بر کتاب «حقائق الحق للقائم بالحق‎ ‎
خصال الشیعه‎ ‎
دیوان اشعار، سروده‌های فارسی و عربی‎ ‎
‎  ‎رساله در فواید مشروطه‎ ‎

‎  ‎مقیم و مسافر رساله
‎ ‎شرح حال برادرش شیخ محمدحسین
مبارزات سیاسی
در سال ۱۳۰۸ قمری که مردم اصفهان به رهبری آقا محمدتقی نجفی معروف به آقا نجفی ‏اصفهانی، برادر بزرگ حاج آقا نورالله، به مبارزه با عقد قرارداد رژی پرداختند، حاج آقا ‏نورالله نیز با قیام تنباکو و جنبش مشروطیت هم صدا شد و مانند برادرش، از فتوای مراجع ‏ثلاث(محمد کاظم خراسانی، میرزا حسین خلیلی تهرانی و عبدالله مازندرانی)، پشتیبانی کرد. ‏وی زمانی که محمدعلی شاه قاجار، مجلس شورای ملی را به توپ بست و عده‌ای از آزادی ‏خواهان را در باغ شاه تهران، کشت، وی سپاهی از جوانان مشروطه خواه را در اصفهان بسیج ‏کرد و آنها را برای فتح تهران به یاری ایل بختیاری فرستاد و با صدور فتوایی، دولت ‏مشروطه را واجب و مخالفت با آن را حرام اعلام کرد. وی در سال ۱۳۲۹ قمری در اعتراض ‏به تندروی‌های برخی رهبران مشروطه، مجددا به عتبات عراق رفت و تا سال ۱۳۳۳ قمری ‏آنجا ماند، با درگیری جنگ جهانی اول، از آلمان و دولت مسلمان عثمانی حمایت کرد و ‏عده‌ای را بسیج کرد و برای کمک به نیروهای عثمانی به همدان فرستاد، با نزدیک شدن ‏نیروهای روسی به اصفهان از راه بختیاری به کرمانشاه رفت و بعداً به قم هجرت کرد. در قم ‏به فعالیت علیه حکومت استبدادی رضاخان ادامه داد. پس از کودتای ۱۲۹۹ رضاخان در ‏صدد برآمد تا با اعلام جمهوری، خود را اولین رئیس جمهوری ایران معرفی کند. مدرس در ‏تهران با استفاده از نفوذ و قاطعیت خود در برابر این حرکت ایستاد و طی نامه‌ای از علمای ‏اصفهان کمک و همراهی خواست، علمای اصفهان و در رأس آنها حاج آقا نورالله طی ‏نامه‌ای برای همراهی با مدرس اعلام آمادگی کردند، پایمردی و مخالفت مدرس و دیگران ‏باعث شد تا جمهوری خواهان قلابی عقب نشینی کنند‎.‎
اقدامات‎ ‎
اقدامات  حاج آقانورالله در دو بخش فرهنگی وسیاسی- اقتصادی قابل دسته بندی است‎:‎
‏1‏‎.      ‎بعد سیاسی- اقتصادی
الف- همکاری با برادر بزرگ خود، آیت الله آقا نجفی در قیام تحریم توتون وتنباکو: ‏بزرگترین مبارزه و قیام تاریخی علیه استعمار، ریشه در مبارزات و بیداری مردم اصفهان ‏دارد. به گواه تاریخ، اصفهانی­ها اولین تحریم کنندگان مصرف توتون وتنباکو به رهبری آیت ‏الله آقانجفی اصفهانی بودند. تبعید اصفهانی­ها به نجف زمینه را برای فتوای تاریخی میرزای ‏شیرازی فراهم نمود. حاج آقا نورالله در کنار برادر خود نقش به سزایی ایفا کرد‎.‎
ب- مبارزه با سلطه اقتصادی بیگانگان
آیت‌الله حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی طی یک اقدام بدیع در اواسط جمادی الاول ۱۳۲۴ و ‏در آستانه مهاجرت علمای تهران به قم (مهاجرت کبری، به همراهی ۱۳نفر از علمای طراز ‏اول اصفهان از جمله آقا نجفی اصفهانی، آیت الله محمدحسین فشارکی،ابوالقاسم ‏دهکردی،شیخ مرتضی ریزی، میرزا محمدتقی مدرس، سیدمحمدباقر بروجردی، میرزا محمد ‏مهدی جویباره‌ای،میرزا ابوالقاسم زنجانی، آقامحمدجواد قزوینی و رکن‌الملک شیرازی موارد ‏زیر را متعهد شدند‎:‎
این خدام شریعت مطهره با همراهی جناب رکن‌الملک، متعهد و ملتزم شرعی شده‌ایم که ‏مهماامکن بعد ذلک تخلف ننماییم، فعلا ۵فقره‌است‎:‎
‎•         ‎اولاً: قبالجات و احکام شرعیه از شنبه به بعد روی کاغذ ایرانی بدون آهار نوشته ‏شود. اگر بر کاغذهای دیگر نویسند، مهر ننموده و اعتراف نمی‌نویسیم. قباله و حکمی هم که ‏روی کاغذ دیگر نوشته بیاورند و تاریخ آن بعد از این قرارداد باشد، امضا نمی‌نماییم. حرام ‏نیست کاغذ غیر ایرانی و کسی را مانع نمی‌شویم؛ ماها به این روش متعهدیم‎.‎
‎•         ‎ثانیا: کفن اموات، اگر غیر از کرباس و پارچه اردستانی یا پارچه‌های دیگر ایرانی ‏باشد، متعهد شده‌ایم برآن میت، ماها نماز نخوانیم. دیگری را برای اقامه صلوه بر آن میت ‏بخواهند ماها را معاف دارند‎.‎
‎•         ‎ثالثا: ملبوس مردانه جدید، که از این تاریخ به بعد دوخته و پوشیده می‌شود، قرار ‏دادیم مهما امکن، هر چه بدلی در ایران یافت می‌شود، لباس خودمان را از آن منسوخ نماییم ‏و منسوخ غیرایرانی را نپوشیم و احتیاط نمی‌کنیم و حرام نمی‌دانیم لباس‌های غیرایرانی را، اما ‏ماها ملتزم شده‌ایم حتی‌المقدور بعد از این تاریخ ملبوس خود را از منسوج ایرانی بنماییم. ‏تابعین ماها نیز کذلک و متخلف توقع احترام از ماها نداشته باشد. آنچه از سابق پوشیده و ‏داریم و دوخته، ممنوع نیست استعمال آن‎.‎

‎•         ‎رابعا: مهمانی‌ها بعد ذلک ولو اعیانی باشد، چه عامه، چه خاصه، باید مختصر باشد ‏یک پلو و یک خورش و یک افشره. اگر زاید بر این کسی تکلف دهد، ماها را به محضر ‏خود وعده نگیرد. خودمان نیز به همین روش مهمانی می‌نماییم. هر چه کمتر و مختصرتر از ‏این تکلف کردند، موجب مزید امتنان ماها خواهد بود‎.‎
خامسا: وافوری اهل وافور را احترام نمی‌کنیم و به منزل او نمی‌رویم زیرا که آیات باهره:«إِنَّ ‏الْمُبَذِّرِینَ کَانُوا إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ» «وَلا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ» «وَلا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی ‏التَّهْلُکَه» و حدیث «لاضرر و لاضرار» ضرر مالی و جانی و عمری و نسلی و دینی و عرضی ‏و شغلی آن محسوس و مسری است و خانواده‌ها و ممالک را به باد داده. بعد از این هر که ‏را فهمیدیم وافوری، به‌نظر توهین و خفت می‌نگریم‎.‎
ج-تشکیل انجمن مقدس ملی اصفهان: تشکیل این انجمن منجر به شکل گیری یک نمونه ‏حکومت دینی در ابعاد شهر اصفهان به رهبری حاج آقانورالله پس از سقوط محمد علی شاه ‏گردید‎.‎
د-تأسیس مریض خانه اسلامی در راستای مبارزه با نفوذ استعمار انگلیس و خدمت رسانی به ‏افراد نیازمند
ه-امنیت راه ها
اقدامات فرهنگی‎:‎
الف- تأسیس صفاخانه یا طرح گفتگوی ادیانی: حدود 104 سال قبل و با طرح شبهات ‏عالمان مسیحی در اصفهان، به دستور و تدبیر ایشان، صفاخانه در محله جلفای اصفهان به ‏منظور گفتگو و مناظره علمای شیعه و مسیحی شکل گرفت. حاصل این جلسات به تدبیر ‏ایشان در قالب مجله الاسلام تا پایان این جلسات منعکس می شد و  عموم از محتوای ‏جلسات مطلع می شدند‎. ‎
ب-تأسیس قرائت خانه: به منظور نشر معارف و آگاهی مردم از اخبار که محل آن هم حوالی ‏دروازه دولت فعلی بود‎.‎
ج- تأسیس مدارس عامی همچون مدرسه باقریه، حقائق، معرفت، ایمانیه، اسلامیه و…  در ‏شهر اصفهان، که در این مدارس به توسط علوم متداول و فنون روز، یتیمان و درماندگان ‏اطفال، از خاک مذّلت، به اوج سعادت و علوم مجّهز می‌شدند‎.‎
‎       ‎د- مدرسه خاص ایتام‎.‎
شهادت
وی در سال ۱۳۰۶ خورشیدی (مطابق با ۱۳۴۶ هجری قمری) مبارزه با استبداد نوین رضاشاه ‏پهلوی که به نام مشروطیت، حکومت مستبدانه خود را گسترش داده بود؛ را آغاز نمود. وی ‏به قم مهاجرت نمود و گروهی به نام هیئت علمیه و روحانیه مهاجرین قم را تشکیل داد. ‏تلگراف‌هایی از طرف وی به مجلس شورای ملی و رئیس الوزراء مخابره شد. سید حسن ‏مدرس که در این زمان جزء نمایندگان اقلیت مجلس و از مخالفان سرسخت رضاخان بود ‏طی تلگرافی به حاج آقا نور الله، اقدام او را تأیید کردند. پس از اینکه تحصن وی در قم با ‏مستاصل شدن حکومت رضاشاهی مصادف بود در نهایت با دسیسه اعلم الدوله پزشک ‏مخصوص رضاشاه وی در قم با تزریق آمپول هوا کشته شد. جنازه وی به نجف منتقل و در ‏مقبره جدش آیت الله شیخ محمد جعفر کاشف الغطا به خاک سپرده شد. حضرت امام که در ‏اوان جوانی در این حرکت و تحصن حضور داشت، قیام حاج آقا نورالله را به عنوان ‏بزرگترین قیام علیه استبداد رضاخانی معرفی کردند‎.‎
امروزه، محل زندگی این عالم مجاهد، به عنوان خانه مشروطیت اصفهان بازسازی شده و با ‏ارائه اسناد تاریخی، به تاریخ اصفهان می پردازد‎.‎
منابع
سایت اطلاع رسانی مقام معظم رهبری
سایت اطلاع رسانی خانه مشروطیت اصفهان
دائره المعارف‎ wikipedia
تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی-موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
قیام آیت الله حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی، سید اسدالله رسا
اسناد خانه مشرطیت اصفهان